۱۲۵۸۶.عنه عليه السلام :كُلُّ عالِمٍ فمِن بَعدِ جَهلٍ تَعَلَّمَ. و اللّه ُ لَم يَجهَلْ و لَم يَتَعَلَّمْ.۱
۱۲۵۸۷.عنه عليه السلام :العالِمُ بِلا اكتِسابٍ و لا ازدِيادٍ. و لا عِلمٍ مُستَفادٍ... لَيسَ إدراكُهُ بِالإبصارِ. و لا عِلمُهُ بالإخبارِ.۲
۲۶۰۲
عالِمٌ إذ لا مَعلومَ
۱۲۵۸۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :عالمٌ إذ لا مَعلومَ. و رَبٌّ إذ لا مَربوبَ. و قادِرٌ إذ لا مَقدورَ.۳
۱۲۵۸۹.عنه عليه السلام :أحالَ الأشياءَ لِأوقاتِها... عالِما بِها قَبلَ ابتِدائها.۴
۱۲۵۹۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ( ـ لَمّا سُئلَ عَن عِلمِهِ بِالمَكانِ : أ كانَ قَب ) : تَعالَى اللّه ُ ! بَل لَم يَزَلْ عالِما بِالمَكانِ قَبلَ تَكوينِهِ كَعِلمِهِ بِهِ بَعدَ ما كَوَّنَهُ. و كَذلِكَ عِلمُهُ بِجَميعِ الأشياءِ كعِلمِهِ بِالمَكانِ.۵
۱۲۵۹۱.عنه عليه السلام :و العِلمُ ذاتُه و لا مَعلومَ... فلَمَّا أحدَثَ الأشياءَ و كانَ المَعلومُ وَقَعَ العِلمُ مِنهُ عَلَى المَعلومِ.۶
۱۲۵۸۶.امام على عليه السلام :هر دانايى دانش را پس از نادانى آموخته است، امّا خداوند نه نادان بود و نه دانش خود را از كسى آموخت.
۱۲۵۸۷.امام على عليه السلام :داناست، بى آنكه دانش خود را كسب كرده يا بر آن افزوده و يا از كسى فرا گرفته باشد... نه درك او [از اشياء] به ديدن است و نه علم و آگاهيش به خبر يافتن.
۲۶۰۲
او عالم بود آن گاه كه معلومى نبود
۱۲۵۸۸.امام على عليه السلام :او دانا بود آن گاه كه هنوز معلومى وجود نداشت و پروردگار (مالك) بود آن گاه كه پرورده (مملوكى) نبود و توانا بود زمانى كه هنوز مقدورى در كار نبود.
۱۲۵۸۹.امام على عليه السلام :[پديد آمدن] اشياء را به زمان خودشان موكول كرد... و پيش از آن كه پديدشان آورد به آنها عالم بود.
۱۲۵۹۰.امام صادق عليه السلام ( ـ در پاسخ به اين پرسش كه: آيا علم خدا به مكان. پ ) فرمود : بلند مرتبه است خدا! او پيوسته عالم بوده است و علم او به مكان پيش از ايجاد آن همانند علم اوست به آن بعد از ايجادش. علم او به همه اشياء نيز همچون علم او به مكان است.
۱۲۵۹۱.امام صادق عليه السلام :علم. ذاتى خداست و پيش از آن كه معلومى (متعلق علمى) در كار باشد، عالم بوده است. و چون اشياء را پديد آورد و معلوم موجود شد علم او به معلوم تعلق گرفت.
1.الكافي : ۱/۱۳۵/۱.
2.نهج البلاغة : الخطبة ۲۱۳.
3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۵۲.
4.نهج البلاغة : الخطبة ۱.
5.التوحيد : ۱۳۷/۹.
6.الكافي : ۱/۱۰۷/۱.